4. Eugeniusz Godlewski - ekonom ze Stelmachowa, poległy w Mężeninie

Zaczęło się w nocy z 22/23 stycznia. Ochotnicy z pobliskich Tykocinowi parafii, zwołani przez Godlewskiego i Trębickiego ze Stelmachowa, mieli rozkaz zająć miasto. Jednak atak odwołano i wszyscy rozeszli się do domów.

23 stycznia, pod Stelmachowem, powstańcy rozbroili rosyjskich żołnierzy idących z Tykocina do Łomży.

24 stycznia rano, uderzyli na I rotę, stojącą w Tykocinie. Walka trwała do następnego dnia i skończyła się z nadejściem rosyjskiej odsieczy z Białegostoku.

25 stycznia rano, 200 powstańców zaatakowało załogę wojska stojącą w Mężeninie. Po 2-godzinnej walce, powstańców odparto.... Poległo 50-ciu polaków. Miedzy nimi był, Eugeniusz Godlewski, 22-letni ekonom ze Stelmachowa, człowiek "Zameczka".

 

***

Dane z  księgi spisowej poborowych, z maja 1862 r.

Mieszkaniec Stelmachowa, Eugeniusz Godlewski syn Józefa i Marianny, szlachcic, katolik, urodzony 19 listopada roku 1840 w Obrytem, powiat ostrołęcki, liczy zatem lat 21.

N (nadaje się).     Umie pisać czytać po polsku.  Bezżenny. nie ma pr. do wył.    kat.1,   Ma zepsute oko.

 

Szukałam w księgach parafii w Obrytem, aktu urodzenia Eugeniusza i nie znalazłam. W księgach tykocińskich wyczytałam, że od roku 1860, w Stelmachowie pracował jako stangret dworski, Józef Godlewski, mąż Marianny.

 

W 1861, Józef Godlewski stangret dworski, mąż Marianny z Pilisów, chrzcił w Tykocinie córkę Antoninę. Jej ojcem chrzestnym był Roman Rostworowski.

 

 

Czy to zbieżność imion i nazwiska, czy może są to rodzice Eugeniusza Godlewskiego (prawdopodobnie ochrzczonego gdzie indziej, albo podającego do spisu fałszywą metrykę U)? 

Józef Godlewski (48-letni, stangret i powstaniec?), zmarł 2 grudnia 1863 r., pozostawiając żonę Mariannę i dwoje dzieci Jana i Antoninę, bowiem ich najstarszy syn Eugeniusz, nie żył już od stycznia?

 

Indeks aktu Z.

 

***

Raport Dziekońskiego z 22 marca 1863: 

"...Eugeniusz Godlewski, ekonom folwarku Stelmachowo, jeszcze w dniu 24 stycznia r.b. znikł i jak wieść niesie, dnia następnego w Mężeninie, przez wojsko został zabity..."

 

 

*** 

Aktu zgonu Eugeniusza, w księgach tykocińskich nie ma. Został więc pochowany w zbiorowej mogile w Mężeninie.

 

 

Pomnik w Mężęninie, postawiony w 1988 r.

Pomnik stoi za wsią. Teraz grają poległym, nie surmy, ale auta drogi szybkiego ruchu...

Oddział powstańczy poszedł w rozsypkę. Rannych przewieziono do Tykocina...